وضعیت لیر بعد از انتخابات ترکیه / لیر بخریم نخریم، چه کنیم؟

«شهاب کاوچی اوغلو» – رئیس بانک مرکزی ترکیه – در آخرین جلسه تعیین نرخ بهره این کشور پیش از انتخابات ریاست جمهوری، بر خلاف خواسته اردوغان نرخ بهره را بدون تغییر نگه داشت.

تصمیم مهم اقتصادی پیش از انتخابات ترکیه

بانک مرکزی ترکیه نرخ بهره را در روز پنجشنبه بدون تغییر نگه داشت. این تصمیم در حالی گرفته شد که بانک مرکزی آخرین جلسه سیاست‌گذاری درباره نرخ بهره را پیش از انتخابات ریاست جمهوری ترکیه انجام داد.

افزایش نوسانات لیر و انتظارات برای کاهش شدید ارزش لیر پس از انتخابات ترکیه باعث شده تا با وجود فشارهای رجب طیب اردوغان – رئیس‌جمهور ترکیه – درباره لزوم کاهش هرچه بیشتر نرخ بهره، بانک مرکزی نرخ بهره را تغییر ندهد.

آسیب زلزله مرگبار به اقتصاد ترکیه

در بیانیه‌ای که با اعلام نرخ بهره همراه شده بود، سیاست‌گذاران اعلام کردند که مناطق آسیب‌دیده از زلزله ترکیه سریعتر از انتظار بازسازی می‌شوند. بر اساس گزارش دولت، زلزله‌ای که در جنوب شرقی ترکیه فاجعه آفرید و منجر به مرگ بیش از ۵۰ هزار نفر شد، به اقتصاد ترکیه آسیب ۱۰۴ میلیارد دلاری زده است.

بانک مرکزی ترکیه با تکرار ارزیابی خود اعلام کرد که موضع سیاست پولی فعلی برای بهبود اقتصاد آسیب‌دیده از زلزله و حفظ ثبات قیمت‌ها و ثبات مالی کافی است.

برنامه بانک مرکزی برای دفاع از لیر مقابل دلار

بانک مرکزی در دفاع ازلیر ترکیه مقررات مالی را تشدید کرد و حتی از بانک‌های تجاری خواست تا خرید دلار را کاهش دهند و نسبت دلار به لیر را در ترازنامه‌های خود تعدیل کنند. توقف در کاهش نرخ بهره بانک مرکزی ترکیه پس اقدامات مداخله‌ای «کاوچی اوغلو» در بازار ارز انجام شده است.

با این حال، ارزش واحد پول ترکیه به پایین‌ترین سطح خود رسیده و از ابتدای سال جاری تا کنون نزدیک به ۴ درصد در برابر دلار کاهش پیدا کرده است.

پیش بینی سرنوشت لیر بعد از انتخابات ترکیه

«جی پی مورگان» پیش‌بینی کرده حتی با عادی‌سازی سیاست‌های اقتصادی پس از انتخابات ترکیه، لیر می‌تواند تا ۳۰ درصد در برابر دلار نسبت به سطح فعلی کاهش پیدا کند.

با نزدیک شدن به انتخابات ترکیه، افزایش تقاضا برای دلار و نیز کاهش ذخایر ناخالص ارزی بانک مرکزی ترکیه، ارزش لیر این کشور به کمترین سطح از اواخر جولای رسیده و تحت فشار قرار گرفته است.

با وجود اینکه سپرده‌های حفاظت‌شده لیر در هفته‌های اخیر با برداشتن سقف نرخ بهره اعمال شده بر آن‌ها جریان ورودی قابل توجهی را ثبت کرده‌اند، ولی لیر چندان آرام نگرفت.

بر اساس آخرین داده‌ها تا بیستم آوریل (۳۱ فروردین)، طرح پس‌انداز لیر که قبلاً به تثبیت لیر کمک کرده حدود ۸۹ میلیارد لیر (معادل ۴.۶ میلیارد دلار) پول تازه جذب کرده است.

اردوغان که مدت‌ها بر کاهش نرخ بهره تاکید می‌کرد، با گسترش اختیاراتش در پنج سال قبل، به قدرت بیشتری در اعمال سیاست‌های پولی مورد نظر خود در بانک مرکزی دست پیدا کرده و دخالت‌های خود را افزایش داده است.

در دو سال ریاست کاوچی اوغلو بر بانک مرکزی ترکیه، در حالیکه این کشور یکی از بدترین بحران‌های هزینه زندگی در دهه‌های اخیر را می‌گذراند، او نه کاهش نرخ بهره را در کارنامه خود ثبت کرده و نه حتی یکبار هم نرخ بهره را افزایش نداده است.

دستیابی ارزان به پول

در شرایطی که یکی از تهاجمی‌ترین و هماهنگ‌ترین سیاست‌های پولی جهان در ۴۰ سال گذشته در این مدت اعمال شد، ترکیه با تعدیل تورم یکی از پایین‌ترین هزینه‌های استقراض جهان را دارد که نشان‌دهنده دستیابی ارزان به پول در این کشور است.

در اغلب جلسات اخیر، بانک مرکزی ترکیه پذیرای درخواست‌های رئیس‌جمهور این کشور برای کاهش ۵.۵ درصدی نرخ بهره از ماه آگوست بوده است.

زنگ خطر به صدا درآمده است؟

اگرچه تورم ترکیه در مسیر نزولی قرار گرفته ولی بیش از یک سال است که بالای ۵۰ درصد به سر می‌برد. بانک مرکزی ترکیه دومین گزارش فصلی خود را در چهار می (۱۴ اردیبهشت) منتشر خواهد کرد.

با وجود اردوغان، زننگ خطر برای سرمایه‌گذاران هنوز به صدا درنیامده است. او هفته گذشته اعلام کرد که تا زمانی که در قدرت حضور دارد، نرخ بهره کاهش خواهد یافت و به دنبال آن تورم نیز کاهش می‌یابد. او گفت: ما الگوی نمونه برای جهان خواهیم بود.