پایدارسازی گود ضرورتی انکارناپذیر در مهندسی عمران

روش پایدارسازی گود، به عنوان گامی بنیادی و اساسی در فرآیند ساخت و ساز، بستر احداث بناها، زیرزمین‌ها و سازه‌های زیرزمینی را فراهم می‌کند. با این حال، حفاری گودال‌های عمیق می‌تواند منجر به ناپایداری و فروریزش احتمالی خاک و سازه‌های مجاور آن گردد. در این راستا، پایدارسازی گود به عنوان راه حلی کارآمد، ایمنی و انسجام حفاری و سازه‌های مجاور را تضمین می‌نماید.

یکی از بهترین روش‌های پایدارسازی گود، انکراژ است. روش انکراژ، میل مهار یا دوخت به پشت هم نامیده می‌شود. مراحل این روش شباهت زیادی به روش میخکوبی یا نیلینگ دارد که بعد از گودبرداری و خاک برداری عمق، چال‌ها (حفره‌ها) با عمق‌ها و تعداد و فاصله‌های مشخص در دیواره‌های گود برای قرار دادن میلگردها ایجاد می‌شوند.

شرکت مهندسی ابرند با تکیه بر تجربه و تیم متخصص خود، پیشگام در زمینه پایدارسازی گود و روش‌های نوین آن در خدمت شماست.

مزایای پایدارسازی گود

در این بخش از مقاله به مزیت‌های پایدارسازی گود و اهمیت آن در قدم اول سازه ها خواهیم پرداخت.

• حفظ ایمنی: وظیفه اصلی پایدارسازی گود، جلوگیری از حرکت خاک و آسیب به سازه‌ها است که این امر، سلامت کارگران، ساختمان‌های مجاور و زیرساخت‌ها را از خطرات احتمالی حفظ می‌کند.
• کاهش هزینه‌ها: جلوگیری از حرکت خاک و آسیب به سازه‌ها، از صرف هزینه‌های هنگفت ناشی از تعمیرات، دعاوی حقوقی و تأخیر در اجرای پروژه جلوگیری می‌کند.
• امکان گودبرداری عمیق‌تر: با استفاده از روش‌های پایدارسازی مناسب، مهندسان می‌توانند با اطمینان خاطر به حفاری در اعماق بیشتر بپردازند و امکانات احداث سازه‌های زیرزمینی را گسترش دهند.
• پایداری بلندمدت: روش‌های پایدارسازی، علاوه بر تضمین ایمنی در کوتاه‌مدت، به پایداری بلندمدت حفره و سازه‌های مجاور آن نیز کمک می‌کنند.

کاربردهای پایدارسازی گود

کاربردهای پایدارسازی گود در زمینه‌های مهم و حیاتی، بسیار حائز اهمیت بوده و لزوم آن در پروژه‌ها و عملیات عمرانی از جمله موارد زیر حتمی است:

• ساختمان‌سازی: رایج‌ترین کاربرد پایدارسازی گود در کنار احداث بناها، به ویژه ساختمان‌های چندطبقه و سازه‌های دارای زیرزمین است.
• راهسازی: در پروژه‌های ساخت راه، به خصوص هنگام احداث زیرگذرها، تونل‌ها و پل‌ها از این روش استفاده می‌شود.
• تأسیسات زیرزمینی: برای نصب تأسیسات زیرزمینی مانند خطوط لوله، کابل‌ها و مخازن ذخیره‌سازی، پایدارسازی گود ضروری است.
• حفاری‌های عمیق: در حفاری‌های عمیق مانند عملیات معدنی، حفاری فونداسیون و پروژه‌های تحقیقات علمی، از این روش استفاده می‌شود.

اهمیت پایدارسازی گود

همانگونه که در بالاتر اشاره شد، اهمیت پایدارسازی گود و استحکام بخشی پایه یک سازه بر کسی پوشیده نیست. به این علت:

• پیشگیری از خطرات: عدم پایدارسازی گود می‌تواند منجر به عواقب فاجعه‌بار، از جمله فرو ریزش خاک، آسیب به سازه‌ها، جراحت و حتی تلفات جانی شود.
• حفظ اموال: جلوگیری از حرکت خاک، ساختمان‌ها، زیرساخت‌ها و محوطه‌سازی مجاور را از آسیب حفظ می‌کند و از ضررهای مالی قابل‌توجه برای مالکان جلوگیری می‌کند.
• رعایت قوانین: روش‌های پایدارسازی اغلب توسط مقررات ملی ساختمان و الزامات ایمنی برای تضمین ایمنی عمومی و حفظ محیط‌زیست الزام‌آور هستند.
• ایجاد آرامش خاطر: پایدارسازی مناسب، آرامش خاطر را برای مدیران پروژه، مهندسان و کارگران فراهم می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد تا پروژه را با تمرکز بر ایمنی و کارایی به انجام برسانند.

روش‌های پایدارسازی گود

در این بخش برای آشنایی با انواع پایدارسازی گودبه اختصار دو تکنیک میخکوبی یا نیلینگ و انکراژ را توضیح داده و پیشنهاد می‌شود برای اطلاع کامل و مفصل از چگونگی انجام این روش و سایر تکنیک‌های استحکام بخشیدن به پایه سازه‌ها، به سایت تخصصی مهندسی ابرند مراجعه نمائید و از اطلاعات به‌روز موجود در آن بهره‌مند شوید.

در ادامه به بررسی روش میخکوبی یا نیلینگ و بعد از آن انکراژ خواهیم پرداخت.

میخکوبی یا نیلینگ

میخکوبی خاک که به نیلینگ (Nailing) نیز معروف است، یکی از روش‌های پایدارسازی گود است که در آن از میلگردهای فولادی یا لوله‌های فلزی به عنوان المان‌های مسلح‌کننده استفاده می‌شود. این میلگردها یا لوله‌ها که به آن‌ها “میخ” (Nail) گفته می‌شود، در داخل گمانه‌های حفاری شده در خاک قرار داده شده و با تزریق دوغاب سیمان به فضای اطراف آن‌ها، تثبیت می‌شوند.

مراحل اجرای میخکوبی به شرح زیر می‌باشد:

• گودبرداری اولیه: قبل از شروع عملیات میخکوبی، ابتدا باید تا عمق مشخصی از گودبرداری انجام شود. عمق این گودبرداری اولیه به نوع خاک، ابعاد گود و سایر عوامل طراحی بستگی دارد.
• حفاری گمانه‌ها: در مرحله بعد، گمانه‌هایی با قطر و عمق مشخص در فواصل از پیش تعیین شده در دیواره گود حفاری می‌شوند. زاویه گمانه‌ها با افق نیز بر اساس طراحی انجام می‌شود.
• نصب میخ‌ها: میلگردها یا لوله‌های فلزی که به عنوان میخ عمل می‌کنند، درون گمانه‌ها قرار داده می‌شوند. برای قرارگیری میخ در مرکز گمانه از ابزارهای مخصوصی استفاده می‌شود.
• تزریق دوغاب: پس از نصب میخ‌ها، فضای اطراف آنها با دوغاب سیمان تحت فشار پر می‌شود. این دوغاب به تدریج سفت شده و خاک اطراف میخ را تثبیت می‌کند.
• پوشش نهایی: پس از گیرش کامل دوغاب، می‌توان یک پوشش نهایی مانند شاتکریت یا بتن مسلح بر روی دیواره گود اجرا کرد.

مهارگذاری یا انکراژ

انکراژ یکی دیگر از روش‌های پایدارسازی گود است که در آن از کابل‌های فولادی پیش‌تنیده برای مهار دیواره گود استفاده می‌شود. این کابل‌ها به میلگردهای مدفون در خاک متصل شده و با اعمال نیروی پیش‌تنیدگی به آن‌ها، دیواره گود به سمت خاک مجاور فشرده می‌شود.

در نتیجه

در این مقاله به طور کامل با روش پایدارسازی گود و انواع آن آشنا شدیم و از میزان اهمیت آن در استحکام بخشی به سازه‌ها در هر محوریتی و با هر کاربردی اعم از ساختمانی یا راه‌سازی مطلع شدیم.