برخی کارشناسان بر این باورند که با توجه به افزایش نرخ تورم، مبنای درآمد اسمی ۵ سال گذشته بیمه قطعا باعث کاهش مستمری می شود.
به گزارش
اخبار تایمز؛ این روزها روایت های عجیب درباره لایحه برنامه هفتم ادامه دارد و بندهای این لایحه گاه موجی از انتقادات و اعتراض ها را در بخش های مختلف به همراه داشته است. این بار داستان درباره گروهی است که در آستانه بازنشستگی هستند و احتمال تغییر معیارهای محاسبه مستمری وجود دارد.
براساس آنچه دولت در لایحه برنامه هفتم توسعه پیشنهاد داده است، ضوابط احتساب حقوق بازنشستگان باید از ۲ سال به ۵ سال تغییر کند. در ماده ۶۷ لایحه برنامه هفتم توسعه آمده است: «میزان مستمری در کلیه صندوق‌ها و سازمان‌های بازنشستگی از سال اول اجرای برنامه ۱۰۰ درصد میانگین حقوق یا دستمزد ماهانه مشمول کسر فرد در پنج سال گذشته است. پرداختی بیمه ضربدر سنوات پرداخت حق بیمه مشروط مشروط بر اینکه میانگین مذکور از ۳۵ بیشتر نباشد معادل نصف مجموع قدر مطلق درصد افزایش ضریب حقوق یا دستمزد سالانه. در طی سه سال گذشته به حقوق یا مستمری محاسبه شده در بالا اضافه می شود.
بر این اساس در صورت تصویب این ماده از برنامه هفتم توسعه، حقوق بازنشستگان بر اساس میانگین حقوق پنج سال اخیر محاسبه و البته درصد افزایش سالانه در سه سال اخیر نیز به آن اضافه خواهد شد. به آن این در حالی است که نحوه محاسبه حقوق بازنشستگان در ماده ۸۲ قانون برنامه ششم توسعه، میانگین درآمد دو سال اخیر دارای کسر بازنشستگی است.
البته آن‌طور که محسن زنگنه، سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم در نیمه مردادماه عنوان کرده بود، پیشنهاد دولت برای نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی بر اساس میانگین ۵ سال آخر خدمت بود که کمیسیون این ماده را حذف کرد؛ بر این اساس ملاک محاسبه حقوق بازنشستگی قانون فعلی یعنی میانگین دو سال آخر خدمت است.
تحلیل‌ها حاکی از آن است که علت اصلی پیشنهاد دولت برای تغییر در مبنای محاسبه بازنشستگی، وضعیت نامناسب صندوق‌های بازنشستگی است و این موضوع، از نظر منابع مالی به نفع دولت تمام می‌شود.
عنابستانی: می‌خواهیم از یک فساد عظیم جلوگیری کنیم
اما مناقشات تغییر مبنای محاسبه مستمری از ۲ به ۵ سال همچنان ادامه دارد و برخی از نمایندگان به شدت از آن دفاع می کنند.
علی اصغر عابستانی عضو کمیسیون اجتماعی شورای اسلامی با تاکید بر اصلاحات پارامتریک صندوق های اجتماعی گفت: وقتی مثلا می گوییم مستمری به جای ۲ سال باید ۵ سال باشد دلیلش این است که ما می خواهیم از شر یک فساد بزرگ خلاص شویم که در این مدل ۲ سال است. الان این اتفاق می افتد که مردم ۲۸ سال در همان سطح حقوق بگیرند، بعد در ۲ سال اخیر موقعیت غیرواقعی با زدوبند بگیرند، حقوق بالایی بگیرند و بعد این حقوق بالا را به صندوق تحمیل کنند
عنابستانی تاکید کرده است که با اجرای همسان سازی می توان از مشکل کاهش حقوق بازنشستگان جلوگیری کرد. وی بیان کرد: در بحث افزایش میانگین حقوق از ۲ سال به ۵ سال اشاره کردیم که باید به گونه ای اجرا شود که حقوق مستمری بگیر کمتر از ۹۰ درصد دریافتی او در زمان اشتغال نباشد که بحث همسان سازی است که بازنشستگان به دنبال آن هستند.
فرمول محاسبه حقوق بازنشستگی تغییر می‌کند؟
فرشادان: وضعیت صندوق‌های بازنشستگی مناسب نیست
این در شرایطی است که سید مهدی فرشادان، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به پیشنهاد دولت در لایحه برنامه هفتم توسعه مبنی بر محاسبه حقوق بازنشستگی کارکنان دولت بر اساس ۵ سال آخر، گفته است: تغییر مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی از ۲ سال به ۵ سال آخر خدمت، پیشنهاد دولت است.
وی بیان کرده است: محاسبه حقوق بازنشستگان بر مبنای ۵ سال آخر با توجه به وضعیت نامناسب صندوق‌های بازنشستگی و از نظر منابع مالی به نفع دولت تمام می‌شود و به همین علت دولت این پیشنهاد را در لایحه برنامه هفتم توسعه آورده است.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تصریح کرده است: نظر قاطبه نمایندگان مجلس آن است که ملاک محاسبه حقوق بازنشستگی، وضعیت فعلی یعنی بر مبنای دو سال آخر خدمت باشد و به ۵ سال آخر خدمت تغییر نکند.
نماینده مردم سنندج در مجلس با اشاره به اینکه محاسبه حقوق بازنشستگان بر مبنای ۵ سال آخر در مجلس مقبولیت کافی ندارد، گفته است: علت مخالفت اغلب نمایندگان مجلس با تغییر مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی از ۲ سال به ۵ سال آخر خدمت آن است که این کار از نظر پاداش پایان خدمت به ضرر بازنشستگان تمام می‌شود و باعث می‌شود حقوق بازنشستگی کاهش یابد.
فرشادان با بیان اینکه مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی بر اساس وضعیت فعلی یعنی ۲ سال آخر خدمت منطقی و معقول است، تاکید کرده است: موضوعات مربوط به بازنشستگان و این مساله به کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه ارجاع و هنوز در صحن مجلس بررسی نشده است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی گفت: به احتمال زیاد و حتی اگر تغییر مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی از ۲ سال به ۵ سال آخر خدمت در کمیسیون تلفیق تصویب شود، این موضوع در صحن مجلس رای نمی‌آورد و مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی همان ۲ سال آخر خدمت باقی می‌ماند.
حیدری: نسخه دولت به زیان بازنشستگان تمام می‌شود
در مقابل اما برخی از فعالان حوزه کارگری و بازنشستگی اعتقاد دارند که این نسخه، به زیان بازنشستگان تمام می‌شود. علیرضا حیدری، کارشناس مسایل تامین اجتماعی گفته است: تصور کنید در بانک سپرده گذاری کرده‌اید، اگر به شما بگویند در دو سال آخر سپرده‌گذاری به اندازه پول مدت سپرده‌گذاری شما بر مبنای دو سال آخر به شما جایزه تعلق می‌گیرد، چه می‌کنید؟ حتما سعی می‌کنید دو سال آخر سپرده را بالا ببرید که جایزه ده‌ساله را بر مبنای دو سال آخر بگیرید. همین اتفاق هم در تامین اجتماعی می‌افتد؛ یعنی برمبنای دو سال آخر بیمه‌پردازی به شما حقوق تعلق می‌گیرد. مهم نیست که در ۲۸سال گذشته فرد بر اساس چه درآمدی حق بیمه پرداخت کرده باشد، برای تعیین مستمری به دو سال آخر توجه می‌کنند. خب مشخص است که چون دو سال آخر مبنا قرار می‌گیرد، بیمه پردازان مانند همان قاعده‌ی سپرده‌گذاری که به شما گفتم عمل می‌کنند، یعنی سعی می‌کنند تا جایی که می‌توانند درآمد مشمول حق بیمه خود را بالا ببرند.
وی عنوان کرده است: این اتفاق طبیعی است و نیاز به محاسبات پیچیده ندارد، تبانی به هر قیمتی اتفاق می‌افتد. ظرفیت قانونی‌ای است که البته در ذات خود می‌تواند فساد ایجاد کند. اما قانون‌گذار این قانون را زمانی نوشته که نرخ تورم تا این حد ضربتی بالا نمی‌رفت. وقتی درآمد امسال اسمی ما نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد افزایش می‌یابد، طبعا عدد اسمی میانگین دو سال آخر بیمه‌پرداز هم افزایش پیدا می‌کند.
این کارشناس تامین اجتماعی تاکید کرد: زمانی که این قانون را نوشتند، فرض بر این بود که نرخ تورم تک رقمی با اعداد کم رشد کند; در آن شرایط هیچ مشکلی وجود نداشت که میانگین دو سال گذشته را مبنا قرار دهیم. اما وقتی تورم به این شکل بالا می رود، طبیعی است که یک نفر در دو سال اخیر تا جایی که می تواند درآمد خود را افزایش دهد.
در این شرایط به گفته حیدری باید سیستم امتیازدهی و کل پرداختی حق بیمه جایگزین شود. یعنی اگر فردی در مدت بیمه حق بیمه بیشتری بپردازد از مزایای بیشتری برخوردار می شود و اگر مجموع پرداختی های بیمه در این مدت کمتر بود، کمتر دریافت می کند. در واقع مبنای برقراری مستمری دو سال آخر نیست، بلکه طول مدت بیمه است.
وی گفت: این مدل باعث می شود که سیستم پرداخت حق بیمه به سمت درآمد واقعی حرکت کند. یعنی اگر فردی بداند که پرداخت حق بیمه در زمان بازنشستگی در حقوق بازنشستگی تاثیر دارد از همان سال اول اقدام به اعلام حق بیمه واقعی یا درآمد واقعی می کند. در این شرایط عدالت بیمه برقرار می شود و هرکس بیشتر هزینه کرده و کمک بیشتری کرده است از مزایای بهتری بهره مند می شود.
این کارشناس تامین اجتماعی درباره پوشش بیمه ای ۵ سال گذشته گفت: ما می گوییم این موضوع بر اساس یک شاخص مشخص محاسبه شود. قطعاً مبنا قرار دادن آن بر درآمد اسمی ۵ سال گذشته بیمه باعث کاهش مستمری به دلیل افزایش نرخ تورم می شود. منظورم این است که بر اساس شاخص حداقل دستمزد به موضوع نگاه کنیم. یعنی مثلاً هر درآمدی که در ۵ سال گذشته مشمول کسر حق بیمه بوده، آن را بر حداقل دستمزد آن سال تقسیم کرده و یک ضریب بسازید و ضرایب را با هم جمع کنید نه اعداد را. ضریب تأثیر مخربی بر حقوق بازنشستگی ندارد. مثلاً اگر میانگین جمع ضرایب ۵ سال گذشته یک و نیم برابر حداقل دستمزد باشد، در سالی که می خواهند مستمری برقرار کنند باید حداقل دستمزد را نگاه کنند و یک و نیم برابر آن را تعیین کنند.
منبع
