شهرداری رکورد تاریخی زد ؛شفاف سازی اعداد متناقض و سیاست های چندگانه
لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ شهرداری تهران شاید اولین لایحه بودجه سالانه ای است که در شهرداری تهران در فاصله زمانی کمتر از یک ماه پس از ارائه لایحه اصلاحیه بودجه و لایحه متمم بودجه سال قبل خود تهیه و ارائه شده است. همین ویژگی باعث شده است تا در مقایسه و ارزیابی سیاست حاکم بر تدوین لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ ما سه عدد مختلف در دسترس داشته باشیم، اعدادی که واقعیت های حاکم بر تدوین بودجه در شهرداری را کمی پیش چشم مردم آشکار می کند.
بهروز شیخ رودی؛ معاون پیشین محاسبات و پایش عملکرد شورای شهر تهران با اشاره به ارائه سه لایحه بودجه در فواصل زمانی کمتر از یک ما در سال جاری توسط زاکانی به شورای شهر به اکو ایران گفت: یکی از اتفاقات منحصر به فرد در ادوار بلدیه پس از انقلاب اسلامی در فرآیند اصلاحیه و متمم بودجه سال ۱۴۰۲ و ارائه لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ شهرداری تهران رخ داده است،به نحوی که ما شاهد آن هستیم در کمتر از یک ماه یعنی فاصله بین آذر و دی ماه سالجاری سه لایحه متفاوت با محوریت بودجه سالجاری و سال آینده توسط زاکانی به شورای ششم ارائه می شود.لوایحی که علی القائده و در یک نظام مدیریتی باید همسو و همپوشان و بدون تناقض در ماهیت و محتوا تهیه و ارائه شوند، اما بررسی جزئیات اعداد و ارقام نشان می دهد که تهیه کنندگان لوایح اصلاحیه، متمم بودجه سال ۱۴۰۲ و لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ شهرداری تهران دچار سردرگمی بوده اند و از یک سیاستگذاری مشخص و معین در تهیه این لوایح و تنظیم اعداد و ارقام آن پیروی نکرده اند و همین موضوع باعث شده تا ما با مجموعه اعدادی متناقض از یک سیاستگذاری دچار تشویش در جداول بودجه مواجه باشیم! افرادی که این اعداد را انشاء کرده اند، احتمالا تن به دیکته مقامات شهرداری تهران در تهیه این اعداد و ارقام داده اند یا توان تنظیم گری میان اعداد را نداشته اند که دچار خطا های سهوی یا عمدی بسیار آشکار و نخ نما شده اند!
این کارشناس مالیه و اقتصاد شهری در ادامه با اشاره به درآمد حاصل از تراکم تا حد مجاز به عنوان یکی از این اعداد دچار تناقض به اکو ایران گفت:شورای شهر در بودجه سال ۱۴۰۲ رقم درآمد حاصل از عوارض تراکم تا حد مجاز را بر اساس پیشنهاد شهرداری رقم ۱۴ هزار و ۷۷۰ میلیارد تومان تصویب کرده بود، رقمی که شهرداری در اصلاحیه و متمم بودجه سال ۱۴۰۲ پیشنهاد کاهش ۱۰ هزار میلیارد تومانی آن و رساندن به رقم ۴ هزار و ۸۰ میلیارد تومانی را به شورای شهر داده بود، اما ما می بینیم در مقابل این درآمد در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ شهرداری تهران که در مدتی کمتر از یک ماه بعد از لوایح اصلاحیه و متمم بودجه سال ۱۴۰۲ به شورا ارائه شد رقم صفر درج می شود! فارغ از موضوع محاسبه عوارض مازاد تراکم در چارچوب فرمول عوارض زیر بنا که از دستاوردهای زاکانی و چمران در مدیریت شهری دوره ششم است اما ما شاهد آن هستیم که تهیه کنندگان بودجه در شهرداری یکباره و در مدت کمتر از یک ماه به این نتیجه رسیده اند که درآمد ۴ هزار و ۸۰ میلیارد تومانی که برای اصلاح درآمد حاصل از تراکم تا حد مجاز در متمم بودجه پیشنهاد کرده بودند را در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ صفر در نظر بگیرند! البته نویسندگان این رقم در لایحه بودجه سال آینده آنقدر فراموش کار بوده اند که حواسشان نبوده شهرداری تا پایان آذرماه ۱۴۰۲ رقم ۴ هزار و ۵۶ میلیارد تومان از محل مازاد تراکم علی رغم اعمال شیوه جدید محاسبه تراکم به عنوان زیر بنا درآمد کسب کرده است! شاید هم حواسشان بوده است و این صفر را در جهت تعبیر و تحقق ادعای زاکانی مبنی بر نفروختن حتی یک سانتی متر تراکم او به نویسندگان لایحه بودجه دیکته کرده است و نتیجه اش این صفر شده است! صفری که بیشتر از آنکه در عمل واقعی باشد در میان اعداد لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ توی ذوق می زند!
معاون پیشین محاسبات و پایش عملکرد شورای شهر تهران رقم پیش بینی شده برای عوارض بالکن و پیش آمدگی را نیز مشمول همین تناقضات بر شمرد و در ادامه افزود:نویسندگان این لوایح در لایحه اصلاحیه و متمم بودجه سال ۱۴۰۲ پیشنهاد کاهش درآمد مصوب شورا برای سال ۱۴۰۲ را و رساندن آن به رقم ۲۱ میلیارد تومان را مطرح کرده بودند و در کمتر از یک ماه بعد در هنگام تهیه لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ به این نتیجه رسیدند که برای این درآمد رقم صفر بگذارند! احتمالا وقتی این صفر را با افتخار در بودجه پیشنهادی سال آینده می گذاشتند حواسشان نبوده است که شهرداری امسال تا پایان آذرماه ۱۴۰۲ درآمد ۱۹ میلیارد تومانی از عوارض بالکن و پیش آمدگی داشته است. البته نویسندگان بودجه سال ۱۴۰۳ در پیشنهاد درآمد حاصل از عوارض قطع درختان حواسشان به رقمی که در لایحه متمم بودجه سال ۱۴۰۲ روی میز شورا گذاشتند بوده است و همان رقم ۷۰۰ میلیارد تومان را بدون هیچ گونه افزایشی برای سال ۱۴۰۳ پیشنهاد کرده اند.البته این تکرار رقم پیشنهادی در متمم بودجه بدون هیچ افزایشی برای سال آینده با توجه به کسب درآمد ۵۱۰ میلیارد تومانی تا پایان آذرماه امسال چندان با واقعیت ها جور در نمی آید.
شیخ رودی با اشاره به رقم پیش بینی شده برای عوارض تعیین کاربری آن را یکی از نمونه های تشویش سیاستگذاری در تهیه سه لایحه بودجه ارائه شده در کمتر از یک ماه به شورای شهر تهران در دوره مدیریت زاکانی خواند و به اکو ایران گفت: بر اساس بودجه مصوب سال ۱۴۰۲ شهرداری می بایست رقم ۵ هزار میلیارد تومان از محل تعیین کاربری درآمد کسب می کرد،اما در جریان لایحه اصلاحیه بودجه شهرداری پیشنهاد کاهش ۴ هزار میلیارد تومانی و رساندن آن به رقم ۱ هزار میلیارد تومان را روی میز شورا گذاشت، پیشنهادی که در لایحه متمم بودجه با اندکی افزایش به رقم ۱ هزار و ۱۳۷ میلیارد تومان رسید و سپس در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ شهرداری رقم ۲ هزار و ۱۴۳ میلیارد تومان را مطرح کرد.همانطور که می بینیم در کمتر از یک ماه پیشنهاد کاهش ۴ هزار میلیارد تومانی در اصلاحیه بودجه در متمم و سپس لایحه بودجه سال آینده جهتش به سمت افزایش تغییر پیدا می کند! معلوم نیست با چه سیاستی آن جهت گیری کاهشی پیشنهاد شده است که با گذشت کمتر از یک ماه روندش دچار تعدیل می شود! همین روند البته در مورد عوارض تغییر کاربری این روند با شکل متفاوتی مواجه هستیم به نحوی که ابتدا در جریان لایحه اصلاحیه بودجه سال ۱۴۰۲ تهیه کنندگان لایحه پیشنهاد کاهش ۴ هزار میلیارد تومانی این درآمد و رساندن آن به ۱ هزار میلیارد تومان را مطرح می کنند و سپس در لایحه متمم بودجه دوباره این رقم را کاهش می دهند و به رقم ۲۰۳ میلیارد تومان می رسانند! البته در تهیه لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ هم با اندکی افزایش رقم ۵۰۴ میلیارد تومانی را برای این منبع درآمد شهرداری پیشنهاد می کنند.
این کارشناس مالیه و اقتصاد شهری نوسان در پیش بینی درآمد حاصل از برج میلاد را در سه لایحه اصلاحیه،متم بودجه سال ۱۴۰۲ و لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ را از نکات جالب سیاستگذاری مالی در تدوین بودجه شهرداری بر شمرد و گفت: درآمد حاصل از برج میلاد در بودجه سال ۱۴۰۲ با رقم ۵۰ میلیارد تومان به تصویب شورا رسیده است، اما در یک ماه گذشته شهرداری در پیشنهاد ارقام اصلاحیه،متمم و بودجه سال آینده رفتار پر نوسانی داشته است! نویسندگان بودجه شهرداری ابتدا در اصلاحیه بودجه این رقم را به صفر می رسانند،سپس در متمم بودجه بر خلاف روند کاهشی که در تنظیم اصلاحیه نسبت به درآمدهای برج میلاد پیش گرفته بودند عمل می کنند و رقم ۱۱۰ میلیارد تومان را برای درآمدهای حاصل از برج میلاد می نویسند. کمتر از چند روز بعد ودر خلال این یک ماه که سه لایحه را تهیه و به شورای ششم ارائه کردند یکباره نظرشان عوض می شود و درآمد حاصل از برج میلاد را برای سال ۱۴۰۳ رقم صفر در نظر می گیرند! این تغییرات پی در پی و پر نوسان یعنی شهرداری پیشنهادش در لایحه متمم بودجه ای که کمتر از بیست روز قبل از لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ به شورا ارائه شده بود را برای سال ۱۴۰۳ قبول ندارد و رقم پیشنهادی ۱۱۰ میلیارد تومانی درآمد حاصل از برج میلاد در سال ۱۴۰۲ را برای سال آینده صفر پیش بینی می کند!
معاون پیشین محاسبات و پایش عملکرد شورای شهر تهران دیگر تناقض موجود در اعداد لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ در مقایسه با اعداد متمم بودجه سال ۱۴۰۲ را درآمد حاصل از تبلیغات دانست و به خبرنگار اکو ایران گفت:در بودجه مصوب سال ۱۴۰۲ رقم درآمد حاصل از تبلیغات برابر با ۱ هزار و ۵۰ میلیارد تومان به تصویب شورای شهر رسیده است،اما شهرداری درلایحه متمم بودجه ای که دی ماه امسال به شورای شهر ارائه کرد پیشنهاد افزایش این رقم تا ۱ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان را مطرح کرد، پیشنهادی که حتی یک ماه هم طول نکشید تا شهرداری از آن پا پس بکشد و این بار در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ پیشنهاد تکرار درآمد ۱ هزار و ۵۰ میلیارد تومانی را که در متمم بودجه تقاضای افزایش آن را مطرح کرده بود روی میز شورا گذاشت،این تناقضات در پیش بینی یک رقم درآمدی بیش از آنکه نشان دهنده محاسبات قابل اتکاء در برآورد درآمدهای شهرداری باشد حکایت از سردرگمی تهیه کنندگان لایحه و وجود تشویش در سیاستگذاری های مالیه شهری دارد!موضوعی که با این اعداد و ارقام آنقدر واضح است که می توان آن را یکی از ویژگی های بی نظیر بودجه نویسی در دوره مدیریت زاکانی بر شهرداری تهران بدانیم!
شیخ رودی با برشمردن نمونه های متعددی از این نوسانات و تغییر نظر مدیران زاکانی در مقایسه میان لوایح اصلاحیه و متمم بودجه سال ۱۴۰۲ و لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ خاطر نشان کرد:عمده این تغییرات و نوسانات فاقد یک پیوست مستدل محاسباتی و برآوردهای درآمدی قابل اعتناء است، در حقیقت باید گفت شهرداری در اصلاحیه و متمم بودجه از روی ناچاری راهی را رفته است تا بتواند مصوبه شورا را بگیرد،راهی که چندان با رعایت تناسب میان اعداد در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ ادامه پیدا نکرده است و عواملی همچون دیکته مدیران ارشد،حواس پرتی،فراموش کاری یا بی حوصلگی تنظیم کنندگان لایحه بودجه که در مدت کمتر از یک ماه سه لایحه متفاوت اصلاحیه،متمم و بودجه سال آینده را جمع و جور کرده اند دسیت به دست هم داده اند و بخشی از سردرگمی و سیاستگذاری متناقض مدیریت شهری دوره ششم را آشکار کند، رفتارهای پر نوسان و زیکزاکی شهرداری فقط در تنظیم و ارائه لایحه اصلاحیه ،متمم و بودجه سال آینده خلاصه نمی شود و جلوه های مختلف آن را شهروندان،کارکنان شهرداری و اعضاء شورای شهر در این مدت لمس کرده اند.