هنگام قبول چک حتما دقت کنید / چک‌های برگشتی در کدام استانها بیشتر است ؟

چک‌های برگشتی در سالیان اخیر در نظام اقتصادی و حتی اجتماعی ایران مشکلات بسیاری را ایجاد کرده بود. چک‌‌هایی که برگشت‌خوردن آن‌ها، نه تنها تبعات منفی اقتصادی قابل توجهی به‌وجود می‌آورد، بلکه زندانیان بسیاری را در زندان‌های کشور به‌جا ‌می‌گذاشت که اثر منفی آن، وضعیت اجتماعی کشور را نیز تهدید می‌کرد.

با این حال بررسی آمارهای بانک مرکزی از معاملات صورت‌گرفته به وسیله چک نشان می‌دهد که میزان چک‌های برگشتی در ماه‌های اخیر و به‌ویژه اسفندماه سال ۱۴۰۱ به طور قابل توجهی کاهش یافته است. موضوعی که به نظر می‌رسد مهم‌ترین دلیل آن اجرای قانون جدید چک از خردادماه سال ۱۴۰۰ و اقدامات پیش‌گیرانه و تنبیهی در این قانون برای چک‌های بی‌محل است.

افزایش ۱۵.۶ درصدی مبلغ چک‌ها در اسفندماه

بررسی گزارش بانک مرکزی از آمار چک‌های مبادله‌ای نشان می‌دهد که در اسفندماه سال ۱۴۰۱ بیش از ۸.۶ میلیون فقره چک به ارزش حدود ۵۸۸ هزار میلیارد تومان مبادله شده است که این رقم در مقایسه با بهمن‌ماه از نظر تعداد چک‌ها ۲.۷ درصد و از نظر مبلغ حدود ۱۵.۶ درصد افزایش یافته است.

نکته قابل توجه این گزارش آن است که میزان استفاده از چک در اسفندماه به بیشترین میزان خود در دو سال اخیر رسیده است. این در حالی است که پس از اجرای قانون جدید چک، میزان استفاده از این ابزار در مراودات تجاری کاهش یافته بود، چراکه فعالان اقتصادی هنوز با طرز استفاده از چک‌های جدید آشنا نبودند و چک‌های سنتی را به چک‌های صیادی ترجیح می‌دادند. با این وجود، با گذشت زمان و برطرف شدن مشکلات و موانع این قانون، میزان استفاده از چک، بار دیگر صعودی شده است. البته نباید از اثر تورم بر افزایش مبلغ چک‌ها نیز قافل شد.

بازگشت اعتبار چک با اجرای قانون جدید

دیگر نکته مهم گزارش بانک مرکزی از آمار چک‌ها در اسفندماه، کاهش محسوس چک‌های برگشت‌خورده در این ماه است. بر اساس این گزارش، در آخرین ماه سال ۱۴۰۱ تنها ۶.۷ هزار فقره معادل هفت درصد چک‌های صادرشده برگشت خوردند. این در حالی است که این رقم در بهمن‌ماه همان سال معادل ۷.۳ درصد و در اسفندماه سال ۱۴۰۰ برابر با ۸.۹ درصد بود.

بررسی آمار چک‌های برگشتی از نظر مبلغ آنها نیز نشان‌دهنده آن است که در اسفندماه سال گذشته ۵۱ هزار میلیارد تومان معادل ۸.۷ درصد چک‌های مبادله شده، برگشت خوردند. رقمی که در بهمن‌ماه این سال معادل ۹.۲ درصد ثبت شده بود و در اسفند سال ۱۴۰۰ به ۱۱ درصد می‌رسید.

مبادله نیمی از کل چک‌‌ها در سه استان

نگاهی به آمار چک‌های مبادله‌شده به تفکیک استان‌های کشور نشان می‌دهد که در اسفندماه، بیش از نیمی از کل چک‌‌ها در سه استان مبادله شده است. شهروندان استان تهران، با صدور بالغ بر ۲.۹ میلیون فقره چک معادل ۳۳.۷ درصد از کل چک‌ها به ارزش ۲۹۳ هزار میلیارد تومان، بیشترین سهم از صدور چک‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. پس از تهران، استان‌های اصفهان و خراسان رضوی نیز با تخصیص به ترتیب ۱۰.۵ درصد و هفت درصد از کل چک‌ها، بیشترین سهم را در مقایسه با دیگر استان‌ها داشتند.

از نظر مبلغ چک‌های مبادله‌شده نیز این سه استان بیشترین سهم از چک‌های مبادله شده را داشتند؛ به‌طوری که ارزش چک‌های مبادله‌ای در سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی به ترتیب ۴۹.۹ درصد، ۷.۲ درصد و ۵.۲ درصد از کل مبلغ چک‌هاست.

خوش‌حساب‌ترین و بدحساب‌ترین استان‌ها کدام بودند؟

از سویی دیگر بررسی نسبت چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله‌ای نشان می‌دهد که استان‌های خراسان شمالی با ۱۱.۲ درصد، کهگیلویه و بویراحمد با ۱۱ درصد و چهارمحال و بختیاری با ۱۰.۴ درصد، بیشترین سهم از چک‌های برگشتی را به خود اختصاص دادند. مردم استان‌های گیلان، البرز و مازندران نیز خوش‌‌حساب‌ترین‌ها بودند و کمترین میزان چک برگشتی را ثبت کردند.

در این میان، در استان تهران نیز ۱۸۱ هزار فقره چک به مبلغ ۲۰ هزار میلیارد تومان برگشت خورد که از نظر تعداد، ۶.۲ درصد و از نظر ارزش، ۶.۹ درصد از کل چک‌های مبادله‌شده در این استان بود.