بلایی که سر مهناز افشار، حمید فرخ نژاد و ارژنگ امیرفضلی آمد

به گزارش اقتصاد۱۰۰، در پی انتشار مصاحبه یک شبکه فارسی زبان معاند با بازیگر ایرانی مهاجر و ابراز ندامت وی، روزنامه صبح نو در مطلبی درباره این موضوع نوشت:پس از وقایع سال ۱۴۰۱ اما گروه دیگری از هنرمندان، با تصمیماتی شتاب زده، مهاجرت را به مثابه یک تصمیم احساسی در دستور کار قرار دادند و اکنون پس از گذشت زمانی کوتاه، اخباری از ندامت در گفتار اغلب ایشان به گوش می رسد. اخیرا صحبت های اشکان خطیبی درباره مهاجرت، خبرساز شده که به همین بهانه، نگاهی به مسأله مهاجرت هنرمندان ایرانی داریم.

مقوله مهاجرت در ایران به یک بحران عمومی تبدیل شده است و بررسی آن، از دو منظر فردی و اجتماعی گستره وسیعی از نکات عبرت آموز را در بر می گیرد. از منظر فردی، لزوم پرهیز از نگاه فانتزی به مقوله مهاجرت، بسیار حائز اهمیت است؛ به این معنا که زندگی در خارج از مرزهای ایران، الزاما به معنای رستگاری و جهش طبقاتی نخواهد بود. رواج غرب زدگی در ایران، طی سال های اخیر به شکل گیری یک تصویر رؤیایی از مهاجرت دامن زده است. علاوه بر این، بخش زیادی از تجربه مهاجرت کنندگان هم علنی نمی شود و به گوش مردم نمی رسد. با این همه، مروری بر وضعیت هنرمندان پس از مهاجرت، برخی از زوایای پنهان این موضوع را روشن خواهد کرد.

اساسا هنرمندان، اعضای صنفی هستند که پس از مهاجرت، بیشتر از سایر مشاغل، در معرض اضمحلال قرار می گیرند. کار هنرمند خلق اثر هنری است و خلاقیت در بافت جامعه شکل می گیرد. هنرمندی که در میانسالی جامعه خود را تغییر می دهد، از یک سو ارتباط با فرهنگ عمومی کشور خود را از دست می دهد و از سوی دیگر نمی تواند به عنوان یک هنرمند خلاق در کشور مقصد پذیرفته شود. علاوه بر این، جامعه مخاطبان یک هنرمند نیز پس از مهاجرت بسیار محدودتر می شود و از همین رو است که اغلب هنرمندان، مدتی پس از مهاجرت، ابراز تمایل به بازگشت می کنند.
مورد اخیر مصاحبه اشکان خطیبی، از مهم ترین نمونه های فرجام مهاجرت های عجولانه هنرمندان است. محتوای این مصاحبه، چیزی شبیه به یک کمدی تلخ است. دو سال قبل، اغتشاشاتی در ایران رخ داد و گروهی از سلبریتی ها که فکر می کردند گروهی از مردم می توانند معادلات سیاسی و اجتماعی را، با توسل به اعمال خشونت آمیز، تغییر دهند، خودشان زودتر از همه، تصمیم به ترک کشوری گرفتند که می خواستند شرایط آن را برای زندگی بهتر از نظر خودشان فراهم کنند.. اشکان خطیبی هم با این امید که بتواند با خیال راحت و از طریق فعالیت در فضای مجازی، در آتش ناآرامی های داخل ایران بدمد، حالا خودش را در بن بستی گرفتار می بیند که حتی ممکن بوده از کشوری که در آن ساکن است هم دیپورت شود. خطیبی در میانه های حرف هایش، تلویحا می پذیرد که تحت تاثیر جنگ های روانی قرار گرفته و شاید بهتر بود برای مهاجرت و حضور در برخی جمع های خارج از کشور، قدری بیشتر خویشتنداری می کرد. مروری بر صحبت های این بازیگر نشان می دهد که وی روزگار خوبی را سپری نمی کند و این در حالی است که خطیبی در ایران، علاوه بر بازیگری و اجرا، مسئولیت های فرهنگی و مدیریتی را هم بر عهده داشت که خودش آن ها را، با لحنی حسرت بار، مرور می کند.
جمله مهم اشکان خطیبی در این مصاحبه این است: «خودم پشت پا زدم به همه چیز». همین جمله، به وضوح ندامت و پشیمانی را در کلام این بازیگر را هویدا می کند.
مهم تر از به خطر افتادن موقعیت شغلی و وضعیت اقتصادی هنرمندان پس از مهاجرت، به خطر افتادن سلامت روانی ایشان است. هنرمندی که یک جامعه بزرگ چند ۱۰ میلیونی از مخاطبان و چرخه ارتباطات چند ۱۰ هزار نفری هم صنفان خود را با جامعه ای بسیار محدود تاخت می زند، قبل از هر چیز، درگیر نوعی بحران عدم توجه و به دنبال آن بروز نشانه های افسردگی می شود؛ چیزی که در لحن اشکان خطیبی هم کاملا هویداست، هرچند که او هنوز هم سعی دارد وضعیت را به شکلی دوپهلو توجیه و خودش را قربانی یک شرایط ناخواسته معرفی کند.
خبرهایی که از وضعیت ارژنگ امیرفضلی، دیگر بازیگر مهاجرت کرده مخابره می شود نیز حاکی از چیزی بهتر از این نیست. ریحانه پارسا، حمید فرخ نژاد، مزدک میرزایی، مهناز افشار، برزو ارجمند، احسان کرمی و تعداد دیگری از هنرمندان و سلبریتی هایی که مهاجرت کرده اند هم به هر بهانه ای، درباره آنچه با مهاجرتشان از دست داده اند، حرف می زنند و آرزو می کنند که بتوانند به کشور بازگردند. کیست که نداند امثال فرخ نژاد و افشار، وقتی که در ایران بودند، تا چه حد می توانستند از مواهب توجه عمومی بهره مند باشند. حمید فرخ نژاد در مصاحبه ای به صراحت اعلام کرد که قبل از مهاجرت برنامه کاری اش تا یک سال آینده بسته شده بوده؛ اما در این مدتی که از مهاجرتش می گذرد، حتی امکان بازی در یک نقش فرعی سینمایی را هم به دست نیاورده است. مهناز افشار نیز که در ایران جز به بازی در نقش اول راضی نمی شد، تقریبا بازیگری را به دست فراموشی سپرده است. این وضعیت، حتی شامل حال خوانندگان و هنرمندانی که دهه ها از مهاجرتشان می گذرد نیز می شود. مروری بر واکنش های خواننده های لس آنجلسی، حسرت کار کردن در ایران را بازنمایی می کند و تقریبا هیچ یک از ایشان، نسبت به بازگشت به کشور، چیزی جز اشتیاق از خود نشان نمی دهند. وضعیت پیش آمده برای هنرمندانی که با خراب کردن پل های پشت سرشان، مسیر بهشت خیالی غرب را در پیش گرفتند، می تواند چراغ راهی برای سایر هنرمندان باشد تا فراموش نکنند که تمام هویت ایشان در گرو توجه جامعه کثیر مخاطبان ایرانی و امکان کار کردن در داخل مرزهای این کشور است.