چگونگی پشت پرده طرح ضد دلاری رئیسی

سید ابراهیم رئیسی در پایان سفر به استان خوزستان رئیسی در شورای اداری استان گفت: دبیرخانه‌ای برای تغییر نوع مبادلات ارزی ما تعریف شده تا بند ناف مبادلات ارزی ما از دلار قطع و با ریال انجام شود.

پیشینه این اظهارات به مهر ماه سال ۱۴۰۰ برمی گردد، زمانی که فاطمی امین وزیر صمت که این روزها در تلاش برای نجات از استیضاح است از عزم دولت برای خارج کردن اقتصاد ایران از دلاری بودن خبر داده بود .

رئیس جمهور ۱۱ بهمن۱۴۰۱ در مصاحبه تلویزیونی گفته بود: شاهد نوسانات قیمت برخی از اقلام در کشور هستیم و این شرایط برای دولت و مردم قابل قبول نیست و علت آنها از سوی ستاد تنظیم بازار و بخش‌های مختلف شناسایی شده و در حال پیگیری است.

رئیسی به” دلاریزه شدن بسیاری از اقلام اساسی سفره مردم” اشاره کرد و گفت: شرایط را به گونه ای مدیریت می کنیم که شاهد ثبات قیمت کالاهای اساسی باشیم به طوری که با افزایش قیمت دلار، سفره مردم تهدید نشود.

رئیس جمهور با بیان اینکه متأسفانه در سال‌های اخیر، بسیاری از اقلام اساسی و مورد نیاز مردم به دلار متصل شده است و به محض افزایش قیمت دلار، شاهد تغییرات قیمت در اقلام اساسی مورد نیاز مردم هستیم، خاطرنشان کرد: این رویه غلط باید اصلاح شود و برنامه دولت این است که سفره مردم از ثبات برخوردار باشد که به هیچ عنوان با تغییر قیمت دلار و یا تغییر شرایط اقتصادی، شاهد افزایش قیمت کالاهای اساسی و تهدید شدن سفره مردم نباشیم.

دلار را حذف کنید!

۱۷ شهریور سال گذشته سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر در نامه‌ای به رئیسی، رئیس‌جمهور نوشت: حاکمیت دلار بر اقتصاد ایران بزرگترین منکر اقتصادی است و دولت انقلابی باید شعار مرگ برآمریکا را در شعار مرگ بر سلطه آمریکا بر اقتصاد ایران محقق سازد.

وی نوشت:« ایجاد واحد پول مشترک جدید بین کشور‌های آمریکای لاتین، طرح راه اندازی ارز مشترک برای کشور‌های بریکس، تبدیل بخش عمده ذخایر ارزی روسیه از دلار به طلا، شرط روسیه برای فروش بهای نفت و گاز با روبل به مشتریان اروپایی، توافق مسکو و پکن برای معامله فروش گاز به یوان و روبل، توافق کشور‌های چین، ژاپن، تایلند و مالزی با اندونزی برای استفاده از سیستم پرداخت برحسب ارز‌های بومی، تلاش بانک مرکزی ترکیه برای پررنگ‌تر کردن حضور لیر در اقتصاد این کشور و تلاش مصر برای ایجاد یک شاخص ارزی جدید، نمونه‌ای از این اقدامات است. حتی در سال ۲۰۲۱ رسانه‌ها از ارائه طرح کمیسیون اروپا برای به دست آوردن استقلال مالی و اقتصادی و محدود کردن وابستگی این منطقه به دلار آمریکا خبر دادند.

یکی از راهکار‌های مطرح شده برای کاهش وابستگی به دلار و افزایش اعتبار ریال، استفاده از انواع موافقت‌نامه‌های پولی و از جمله پیمان‌های پولی و به‌کارگیری پول‌های ملی کشور‌ها در مبادلات تجاری میان آن‌ها است. عضویت دائمی ایران در پیمان شانگ‌های و شرایط جهانی فرصت مناسبی را برای گسترش پیمان‌های پولی با کشور‌های مختلف برای ایران به‌وجود آورده است. همچنین دولت سیزدهم گسترش روابط با کشور‌های همسایه و کشور‌هایی را که از نظر سیاسی اشتراکاتی را با ایران دارند در دستور کار قرار داده که یکی از اهداف این گسترش روابط، ایجاد پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه پولی می‌تواند باشد. ولی نیاز است موانع و چالش‌های اجرای پیمان‌پولی در ایران که گام‌هایی از آن در حوزه بانکداری توسط بانک مرکزی برداشته شده با سرعت و برنامه ریزی مناسبی کاملا برطرف شود.

راهکار‌های دیگر صاحب نظران، استفاده از سایر ارز‌های رایج یا یک سبد ارزی جهت قیمت‌گذاری کالا‌ها و محصولات خدماتی، تغییر الگوی مدل رشد اقتصادی از اقتصاد مبتنی بر صادرات نفت به اقتصاد تقاضا محور داخلی و مقاومتی، عمق‌بخشی تولید دانش بنیان در داخل با تکمیل زنجیره صنعت در ایران، اصلاح قوانین و مقررات و سازوکار‌هایی که قیمت‌های داخلی را به دلار متصل کرده و… است.»

این همان طرحی است که رئیس جمهور به آن اشاره کرده و گفته است « دبیرخانه‌ای برای تغییر نوع مبادلات ارزی ما تعریف شده تا بند ناف مبادلات ارزی ما از دلار قطع و با ریال انجام شود »؛ این ساز و کار را هشت ماه پیش سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر مطرح کرده بود.

منبع