خواص برنج چیست؟ + انواع برنج ، فواید ، مضرات

خواص برنج زیاد است؛ از جمله مهمترین خواص آن سرشار بودن از ویتامین B است.

به گزارش اخبار تایمز؛ متخصصین خواص برنج را زیاد برشمرده‌اند. برنج تأمین انرژی، جلوگیری از چاقی، کنترل فشارخون، جلوگیری از سرطان، مراقبت از پوست، جلوگیری از آلزایمر، خواص دیورتیک (ادرارآور) و گوارشی برنج، تقویت سلامت قلب و عروق، از بین بردن IBS (سندروم روده تحریک‌پذیر)، جلوگیری از یبوست مزمن است.

ازجمله خواص برنج برنج سفید خام و دانه بلند در مقایسه با ذرت، گندم و سیب زمینی منبع خوبی از کربوهیدرات، کلسیم، آهن، تیامین، اسید پانتوتنیک، فولات و ویتامین E است. حاوی ویتامین C، ویتامین A، بتاکاروتن، لوتئین و زآگزانتین نیست. همچنین دارای فیبر غذایی بسیار کم است.

برنج یک‌دانه غلات فصل گرم از خانواده Poaceae است که در مناطق گرمسیری رشد می‌کند، جایی که در تمام طول سال گرم و مرطوب است. حتی اگر در مناطق استوایی زندگی نمی‌کنید می‌توانید آن را در محیط مناسب نگهداری کنید و از خواص برنج بهره ببرید.

امروزه برنج در همه جای دنیا وجود دارد؛ شما می‌توانید برنج را از نزدیک‌ترین فروشگاه مواد غذایی منزلتان خریداری کنید.

خواص برنج مضرات برنج

برنج هم مانند هر ماده غذایی دیگری دارای خواص و مضراتی است. اگر شما از آن در حد تعادل استفاده کنید خواصش را دریافت می‌کنید و اگر به مصرف بیش‌ازحد روی بیاوردید قاعدتاً مضرات آن را نیز می‌چشید.

خواص برنج که باید بدانید

برنج فواید زیادی دارد که در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

تأمین انرژی

برنج سرشار از کربوهیدرات است که به‌عنوان سوخت بدن عمل می‌کند؛ علاوه بر این، در عملکرد طبیعی مغز نیز نقش دارد. کربوهیدرات پس از سوخت‌وساز در بدن به انرژی کاربردی تبدیل می‌شود. ویتامین‌ها، مواد معدنی و مواد ارگانیک موجود در برنج، عملکرد و فعالیت متابولیک تمام ارگان‌های بدن را افزایش می‌دهند که درنهایت به افزایش سطح انرژی منجر می‌شود.

جلوگیری از چاقی

از دیگر خواص برنج می‌توان به جلوگیری از چاقی اشاره کرد. دانه‌های برنج فاقد چربی‌های مضر، کلسترول و سدیم هستند. برنج همچنین به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر یک رژیم غذایی صحیح شناخته می‌شود. در حقیقت، هر غذایی که مواد موردنیاز بدن را تأمین کند، بدون اینکه تأثیرات منفی به همراه داشته باشد، یک امتیاز بزرگ برای سلامتی محسوب می‌شود. سطح بسیار اندک چربی، کلسترول و سدیم، به کاهش چاقی و عوارض مرتبط با آن کمک می‌کند.

کنترل فشارخون

سطح سدیم موجود دردانه‌های برنج بسیار اندک است و به همین دلیل برای افرادی که فشارخون بالایی دارند، بسیار مناسب است. سدیم بیش‌ازاندازه در بدن به منقبض‌شده رگ‌ها و شریان‌ها، افزایش استرس و فشار بر سیستم قلبی عروقی منجر می‌شود که درنهایت، فرد را به فشارخون بالا مبتلا می‌کند. این ماده همچنین در ابتلا به بیماری‌هایی مثل آترواسکلروز، سکته قلبی و سکته مغزی نقش دارد. با این اوصاف، مصرف خوراکی‌هایی که فاقد سدیم هستند، برای سلامتی مفید خواهد بود.

جلوگیری از سرطان

دانه‌های کامل برنج مثل برنج قهوه‌ای سرشار از فیبر نامحلول هستند که از بدن در برابر انواع مختلف سرطان محافظت می‌کنند. بسیاری از دانشمندان و محققان بر این باورند که فیبرهای نامحلول برای مراقبت از بدن در برابر رشد و دگردیسی سلول‌های سرطانی حیاتی هستند. فیبر همچنین در مقابله با سرطان کولورکتال (روده‌ی بزرگ) و روده نقش دارد.

مراقبت از پوست

کارشناسان پزشکی معتقدند که استفاده از برنج پودر شده به‌صورت موضعی، می‌تواند بیماری‌های پوستی را درمان کند. پزشکان آیورودیک (طب آیورودا)، آب برنج را برای درمان مؤثر سطوح پوستی ملتهب تجویز می‌کنند. ترکیبات فنلی موجود در برنج قهوه‌ای و وحشی حاوی خواص ضدالتهاب و ضدسوزش است و برای تسکین خارش پوست و قرمزی پوست نیز استفاده می‌شوند. مصرف خوراکی یا استفاده‌ی موضعی از برنج در رفع بسیاری از بیماری‌های پوستی مؤثر است. آنتی‌اکسیدان‌ موجود در برنج همچنین روند ظهور چین‌وچروک روی سطح پوست و سایر علائم پیری زودرس را کاهش می‌دهد.

جلوگیری از آلزایمر

برنج قهوه‌ای حاوی مقادیر زیادی از مواد مغذی است که رشد و فعالیت انتقال‌دهنده‌های عصبی را تحریک می‌کند و درنهایت مانع ابتلا به بیماری آلزایمر می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که انواع مختلفی از برنج وحشی می‌توانند آنزیم‌های نوروپروتکتیو موجود در مغز را تحریک کنند که از اثرگذاری رادیکال‌های آزاد و سایر سموم خطرناک (عوامل مؤثر در ابتلا به آلزایمر و زوال عقل) جلوگیری می‌کنند.

خواص دیورتیک (ادرارآور) و گوارشی برنج

خواص ادرارآور پوسته‌ی برنج باعث می‌شود که آب اضافی را دفع کنید؛ علاوه بر این، سموم بدن مثل اوریک‌اسید را از بین می‌برد.

بهبود متابولیسم

برنج یکی از منابع عالی برای تأمین مواد معدنی و ویتامین‌ها به‌شمار می‌رود؛ ویتامین D، کلسیم، نیاسین، فیبر، آهن، تیامین و ریبوفلاوین، همگی در این دانه‌های ارزشمند وجود دارند. این ویتامین‌ها پایه‌ و اساس متابولیسم بدن، سلامت سیستم ایمنی و عملکرد کلی ارگان‌های بدن را تشکیل می‌دهند. می‌دانیم که ویتامین‌ها، برای بسیاری از فعالیت‌ها و عملکردهای بدن ضروری هستند و برنج یکی از منابع مهم برای تأمین این ویتامین‌ها به‌شمار می‌رود.

تقویت سلامت قلب و عروق

روغن سبوس برنج خواص آنتی‌اکسیدانی دارد و با کاهش سطح کلسترول بدن، به تقویت سیستم قلبی عروقی کمک می‌کند. قبلا به مزایای فیبر و سطح پایین چربی و سدیم برای حفظ سلامت سیستم قلبی عروقی اشاره کردیم. گونه‌های مختلف برنج وحشی و قهوه‌ای در مقایسه با برنج سفید، عملکرد بهتری دارند؛‌ چراکه پوسته‌ی این دانه‌ها، مواد مغذی فراوانی دارد که متأسفانه در روند سفیدکردن برنج، کاملا از دانه‌های اصلی جدا می‌شود.

از بین بردن IBS (سندروم روده تحریک‌پذیر)

برنج حاوی نشاسته‌ی مقاوم است که پس از رسیدن به روده‌ها، باعث تحریک رشد باکتری‌های مفیدی می‌شود که به حرکت طبیعی روده‌ها کمک می‌کنند. این نشاسته‌های نامحلول همچنین در کاهش تأثیر بیماری‌هایی مثل سندروم روده تحریک‌پذیر و اسهال مؤثر هستند.

دیگر خواص برنج

برنج می‌تواند از یبوست مزمن جلوگیری کند. فیبر نامحلول موجود در برنج همانند اسفنجی صاف عمل می‌کند که به‌راحتی و به‌سرعت در طول روده‌ها حرکت می‌کند. برنج قهوه‌ای و دانه‌های کامل، سرشار از فیبر نامحلول هستند. البته فراموش نکنید که همراه با غذاهای فیبری، باید آب بیشتری مصرف کنید تا بتوانید یبوست را از بین ببرید.

مضررات برنج

در صورتی که از برنج نامرغوب استفاده کنید و یا در استفاده از برنج زیاده روی کنید شما می‌توانید به این امراض دچار شوید.

مشکلات گوارشی

از آنجا که نشاسته برنج سفید ، چسبناک است، هضم آن سخت تر می باشد و ممکن است باعث مشکلات گوارشی شود.

سم آرسنیک غیرآلی

برنج نسبت به سایر محصولات غذایی آرسنیک بیشتری جذب می‌کند. در حقیقت، برنج تنها بزرگترین منبع غذایی آرسنیک غیرآلی است که شکل سمی تری دارد. در حالی که آرسنیک مواد غذایی به طور کلی در مقادیر کم وجود دارد و هیچ علامت فوری مسمومیت ایجاد نمی‌کند، مصرف طولانی مدت آرسنیک معدنی ممکن است باعث ایجاد مشکلات عصبی مختلف در کودکان و نوجوانان شود، ازجمله:ناتوانی در تمرکز، مشکلات یادگیری و حافظه، کاهش هوش و شایستگی اجتماعی.

همچنین مصرف زیاد آن می تواند خطر بروز سرطان را در فرد افزایش دهد. به همین منظور محققان توصیه می کنند، برای از بین بردن آرسنیک موجود در برنج، باید آن را از شب قبل خیس کرد.

دیابت

برنج حاوی کربوهیدرات است که برابر با قند خون می باشد. بنابراین مصرف مکرر برنج در مقادیر زیاد می تواند موجب دیابت شود. تیمی از محققان، این موضوع را تأیید کردند ، آن‌ها دریافتند که خوردن برنج سفید به صورت روزانه می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و همچنین چاقی را افزایش دهد. به طور کلی متخصصان تغذیه پیشنهاد می کنند که به جای کربوهیدرات، غلات سبوس دار را در سبد غذایی خود قرار دهیم.

جلوگیری از جذب چندین ویتامین و مواد معدنی

برنج هنگام مصرف به صورت زیاد باعث کاهش جذب عناصر غذایی حیاتی مانند روی می شود. وابستگی به برنج به عنوان یک منبع غذایی غالب همچنین منجر به کمبود ویتامین A می شود.

تاثیر بر متابولیسم گلوکز در بدن

به دلیل کمبود کالری و کربوهیدرات زیاد آن، خوردن بیش‌ازحد برنج ممکن است تأثیر منفی بر متابولیسم گلوکز و تولید انسولین در بدن شما بگذارد که می تواند منجر به افزایش وزن، مقاومت به انسولین و حتی دیابت شود.

چاقی شکم، غلظت بالای تری گلیسرید خون، غلظت پایین کلسترول خوب HDL فشارخون بالا و غلظت بالای قند خون ناشتا از دیگر مضرات مصرف زیاد برنج محسوب می شود.

جایی برای رژیم متعادل باقی نمی گذارد

مصرف بیش‌ازحد برنج یا هر ماده غذایی دیگر ممکن است باعث شود شما مقدار کمتری از سایر مواد مغذی مورد نیاز برای اطمینان از سلامتی مطلوب خود میل کنید. با گذشت زمان بدن دچار کمبودهایی مانند ویتامین A، روی، آهن خواهد شد.

برنج یکی از زیر مجموعه های غلات است. از خواص برنج میزان زیاد ویتامین B است. این ویتامین ها در هنگام آبکش کردن برنج از بین می روند و  بدن ما از خواص آن بی بهره می ماند. بر اساس گفته های کارشناسان، جوشاندن و دور ریختن آب برنج سبب می شود که از همه ی میزان ویتامین بی موجود در برنج، تنها یک بیستم باقی بماند.

فواید برنج کته

ارزش غذایی کته بیشتر از برنج آبکش است. وقتی که برنج به صورت کته پخته شود، از تمامی ویتامین های موجود در آن محافظت می شود و این امر می تواند ویتامین های برنج را نیز به همراه برنج ، به بدن ما برساند و بدن ما را از خواص آن ها نیز بهره مند نماید.

فواید برنج برای مو

افزایش رشد مو، کاهش موخوره، درمان شوره سر، نرم‌کنندگی، تقویت ریشه مو و رفع شپش ازجمله فواید آب برنج برای مو محسوب می‌شوند.

خواص برنج برای قلب

در واقع تاثیر برنج قهوه ای بر سلامت قلب بسیار چشمگیر است و به همین دلیل متخصصان تغذیه و پزشکان مصرف این ماده غذایی را برای بیماران قلبی توصیه می کنند. سلامت قلب با مصرف برنج قهوه ای به این دلیل ایجاد می شود که برنج قهوه ای مقادیر زیادی سلنیم دارد و این سلنیم برای سلامت قلب بسیار مفید است.

خواص برنج قهوه ای

برنج قهوه ای، برنج سبوس دار است که پوسته بیرونی غیرقابل خوردن آن برداشته شده است. این نوع برنج پوسته یا پوسته بیرونی خود را می ریزد اما لایه سبوس و جوانه روی آن باقی می ماند و رنگ قهوه ای یا خرمایی برنج را تشکیل می دهد. فلذا برنج قهوه‌ای تمام خواص برنج سفید را دارد، بعلاوه سبوس!

اسید فولیک  جزو خانواده‌ی ویتامین ‌های گروه B است که مصرف آن خصوصاً در دوران بارداری،  جهت جلوگیری از وقوع نقص‌های مغزی و عصبی در جنین توصیه می‌ گردد. نقش اسید فولیک در بلوغ گلبول‌های قرمز و در ساخت DNA و RNA ثابت شده است.

مقدار توصیه شده‌ی اسید فولیک برای مصرف بزرگسالان، حدود ۴۰۰ میکرو گرم در روز است.

اسید فولیک در سبزی‌ های برگی شکل سبز و نیز در غلات غنی شده مثل برنج وجود دارد. برای مثال نصف لیوان برنج سفید غنی شده، حاوی ۸ درصد کل مقدار اسید فولیک مورد نیاز روزانه‌ ی بدن می‌ باشد.

ویتامین برنج سفید

برنج سفید حاوی ویتامین های زیادی است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

 تیامین

تیامین  (ویتامین B1 ) به شکل جزیی از یک کوآنزیم، در تبدیل گلوکز به انرژی نقش دارد. عملکرد تیامین موجب سلامت مغز، قلب و اشتهای خوب  می‌ گردد.

از آن جایی که بدن قادر به ذخیره سازی تیامین نمی ‌باشد، لذا وجود آن در رژیم غذایی روزانه ضروری است.

نصف لیوان برنج پخته شده‌ ی سفید و قهوه‌ای، به ترتیب حاوی ۶ و ۷ درصد از کل مقدار تعیین شده‌ ی مورد نیاز روزانه به تیامین می ‌باشد.

ریبوفلاوین

برنج حاوی مقدار کمی ریبوفلاوین  (ویتامین B2) است که برای تولید انرژی و حفظ بافت پوست و چشم ضروری می‌ باشد.

نصف لیوان برنج قهوه‌ای پخته، ۱درصد از کل مقدار ریبوفلاوین مورد نیاز روزانه ‌ی بدن را تامین می‌کند.

نیاسین

نیاسین (ویتامین B3) نیز برای تبدیل گلوکز به انرژی لازم است. همچنین وجود آن برای سلامت پوست و عملکرد مناسب دستگاه گوارش و سیستم عصبی ضروری است.

نصف لیوان برنج قهوه‌ای و سفید پخته شده به ترتیب ۸ و ۶ درصد از کل مقدار نیاسین مورد نیاز روزانه ‌ی بدن تامین می‌ کنند.

 ویتامین E

ویتامین E،  محلول در چربی است که ویتامین A و اسیدهای چرب ضروری را از خطر اکسیداسیون در سلو‌ل‌ها و بافت‌های بدن حفظ می ‌نماید.

نصف لیوان برنج، حاوی مقدار ناچیزی ویتامین E می ‌باشد.

املاح

کلسیم

کلسیم  برنج بسیار کم است. کلسیم از عناصر ضروری در ساخت دندان و استخوان و نیز ضروری برای عملکرد عضلات است و تا کلسیم وجود نداشته باشد، حرکت امکان پذیر نمی باشد.

انتقال پیام های عصبی با واسطه ی یون کلسیم صورت می گیرد وکلسیم در یکی از مراحل انعقاد خون دخیل است.

آهن

بیشترین منبع  آهن  در بدن، هموگلوبین‌ها هستند. هموگلوبین ترکیبی از آهن (هم) و یک پروتئین (گلوبین) است که نقش آن اکسیژن رسانی به بافت‌ها می‌ باشد. از این رو واکنش‌های اکسیداسیون در سلول‌ها به وقوع می ‌پیوندد.

از طرف دیگر، آهن از اجزای تشکیل دهنده ‌ی بسیاری از آنزیم‌ها ست که برای تبدیل گلوکز و اسیدهای چرب به انرژی لازم می ‌باشد.

نصف لیوان برنج پخته شده ‌ی سفید و قهوه‌ای، به ترتیب ۷و ۸ درصد از کل نیاز روزانه به آهن را تامین می ‌کنند.

فسفر

فسفر، در سوخت و ساز بدن و در ساخت استخوان و دندان نقش کلیدی دارد.

نصف لیوان برنج پخته شده‌ی قهوه‌ای و سفید، به ترتیب ۸ و۳ درصد از کل نیاز به فسفر را تأمین می‌کند.

پتاسیم

برای تولید پروتئین‌ها، عملکرد آنزیم‌ها در سلول‌ها و نیز برای حفظ تعادل مایعات در بدن، پتاسیم  لازم است.

نصف لیوان برنج پخته شده‌ی قهوه‌ای و سفید به ترتیب ۱درصد و مقدار بسیار ناچیزی از نیاز روزانه به پتاسیم را تامین می‌ کنند.

سدیم

سدیم  به حفظ تعادل مایعات بدن، عملکرد طبیعی عصب و ماهیچه کمک می‌کند و وجود آن برای حفظ سلامت لازم است.

غلاتی مانند برنج، به ‌طور طبیعی سدیم کمی دارند. در واقع برنج سفید هیچ سدیمی ندارد. محتوای سدیمی برنج پخته شده به مقدار سدیم موجود در آب پخت آن و مقدار نمک مصرفی در پخت آن بستگی دارد. با این تفاسیر، برنج غذای خوبی برای رژیم‌های بدون سدیم (نمک) است.

مضرات برنج در طب سنتی

در مورد طبع برنج باید گفت که از دیدگاه حکمای طب سنتی ایران، در سردی و گرمی معتدل است ولی در تری و خشکی، اندکی میل به خشکی دارد. نوع خوب و طبیعی آن هم ردیف گندم است و همان اندازه که نان در برنامه غذایی اهمیت دارد و به عبارتی غذای اصلی انسان به حساب میاد، برنج هم، چنین جایگاهی دارد.

در ادامه انواع برنج موجود در بازارهای ایران را خدمت شما معرفی می‌کنیم.

برنج ایرانی

برنج ایرانی خود دسته بندی مختلفی دارد که برنج طارم، برنج سبوس دار، برنج هاشمی و برنج دودی از بهترین و متداول ترین نوع برنج ایرانی محسوب می شود. خاستگاه انواع برنج ایرانی شهرهای شمالی کشور به ویژه گیلان و طارم است. البته کشت برنج مرغوب مختص به این شهرها نیست.

برنج پاکستانی

برنج پاکستانی در سه مدل با نام‌های ایندیکا دانه بلند، ایندیکا دانه درشت و جاپونیکا در دنیا موجود است. این سه نوع برنج همگی در دسته برنج‌های باسماتی قرار دارند. برنج‌های دانه بلند بیشتر در منطقه سند کشت می‌شوند و حاصلخیزی بالایی نسبت به انواع دیگر برنج باسماتی دارند.

برنج هندی

برنج هندی یکی از محصولات غذایی است که اغلب در بسیاری از خانه‌های ایرانی پیدا می‌شود. به همین دلیل برنج هندی یکی از مواد غذایی پر مصرف و مشتری‌پسند است که این روزها در بسیاری از فروشگاه‌ها به فروش می‌رسد و طرفداران زیادی هم دارد. ازجمله کشورهای صادر کننده برنج به ایران، هند، پاکستان، و تایلند و اروگوئه هستند. در این مقاله به طور کامل توضیح می‌دهیم برنج هندی چیست ، برنج هندی چگونه تولید می‌شود ، اصلا چرا برنج هندی قد می‌کشد و بهترین برنج هندی موجود در بازار کدام برند است. با کاویش همراه باشید.

قیمت برنج

قیمت برنج می تواند از فصلی به فصل دیگر تغییر کند؛ شما می‌توانید قیمت برنج را در سایت هایی که مربوط به این موضوع هستند پیدا کنید.